بی اشتهایی عصبی (آنورکسیا): درک تاریکی نهفته در لاغری وسواس گونه

اغلب افراد بر این باورند که بی اشتهایی عصبی یک اختلال جسمی است. این یک باور غلط است! بی اشتهایی عصبی یک اختلال روانی است که بر اثر آسیب های روحی در فرد شکل می گیرد. این افراد به طور غیر ارادی از غذا خوردن اجتناب می کنند با وجود این که ممکن است احساس گرسنگی شدیدی نیز داشته باشند. بیماری بی اشتهایی عصبی در طولانی مدت باعث ایجاد ضعف در بدن می شود. در ادامه این مطلب از مجله لاغری دکتر عبدو با ما همراه باشید تا بیش تر با این اختلال آشنا شوید.

جدول دسترسی به عناوین مهم این مطلب

• بی اشتهایی عصبی
• علائم بی اشتهایی عصبی
• علل آنورکسیا چیست؟
• چگونه می توان از بی اشتهایی عصبی پیشگیری کرد؟
• عوارض بی اشتهایی عصبی
• راههای درمان بی اشتهایی عصبی
• درمان قطعی بی اشتهایی عصبی
• بی اشتهایی عصبی را چگونه تشخیص دهیم؟
• آنورکسیا در کودکان
• بهترین دارو برای درمان بی اشتهایی عصبی
• نتیجه گیری

بی اشتهایی عصبی چیست؟

بی اشتهایی عصبی به انگلیسی Anorexia یک اختلال عصبی و تغذیه ای است که در آن فرد بیمار بسیار بیشتر از میزانی که برای سن و قد وی مناسب باشد، وزن کم می کند. وزن این افراد معادل یا کمتر از ۸۵ درصد وزن یک انسان سالم است. این اشخاص حتی اگر BMI (شاخص توده بدنی) بسیار پایینی هم داشته باشند، به دلیل ترس از چاق بودن یا چاق شدن، عمدا غذای خود را محدود می کنند. همچنین ممکن است این افراد برای کاهش وزن به ورزش های مکرر، استفاده از ملین ها و استفراغ روی بیاورند که اغلب این علائم می تواند نشان دهنده ی اختلالی دیگر به نام پرخوری عصبی(بولیمیا) نیز باشد.

در واقع دو نوع آنورکسیا (anorexia nervosa) وجود دارد. یکی از آنها با پرخوری و سپس پس دادن کالری ها همراه است. نوع دیگر آن شامل محدود کردن مقدار غذای روزانه ی فرد است.

👈بیش تر بخوانید: دلایل عدم کاهش وزن چیست؟

علائم بی اشتهایی عصبی

علائم فیزیکی بی اشتهایی عصبی اغلب مربوط به گرسنگی است. همچنین بی اشتهایی عصبی شامل مشکلات رفتاری و احساسی می شود که به علت درک غیرواقعی از وزن بدن و ترس بی اندازه از چاقی و اضافه وزن به وجود می آیند.

پی بردن به علائم و نشانه های این اختلال ممکن است دشوار باشد، زیرا معنای وزن پایین در هر شخصی متفاوت است و حتی برخی از بیماران بسیار هم لاغر نیستند. همچنین این بیماران اغلب سعی می کنند تا لاغری خود را با مشکلات فیزیکی و عادات غذایی پنهان کنند.

علائم فیزیکی

علائم فیزیکی بی اشتهایی عصبی شامل:

• کاهش وزن شدید یا عدم افزایش وزن (آنطور که انتظار می رود)
• ظاهری لاغر
• تعداد غیرطبیعی پلاکت های خون
• خستگی مفرط
• بی خوابی (که رابطه مستقیم با کاهش یا افزایش وزن دارد)
• سرگیجه یا غش کردن
• کم آبی و کبود شدن انگشتان
• شکنندگی، کم پشتی و ریزش موها
• موهای نرم و پرز مانند که روی بدن را می پوشانند.
• عقب افتادن قائدگی
• یبوست و درد در ناحیه شکم
• خشکی یا زردی پوست
• عدم تحمل سرما
• ضربان قلب نامنظم
• فشار خون پایین
• کمبود آب بدن
• تورم بازوها یا پاها
• فرسایش دندان ها یا پینه بستن بند انگشتان که از اثرات استفراغ است

می باشد.

بیمارانی که از آنورکسیای پرخوری و پس دادن رنج می برند، شبیه به بیماران بولیمیا یا همان پرخوری عصبی می باشند. با این تفاوت که بیماران بی اشتهایی عصبی، دچار کاهش وزن شدید می شوند در حالی که بیماران پرخوری عصبی (بولیمیا) معمولا وزن های طبیعی یا حتی اضافه وزن دارند.

علائم رفتاری و احساسی

علائم رفتاری بی اشتهایی عصبی شامل تلاش برای کاهش وزن از طرق زیر است:

• محدودیت شدید غذایی از طریق رژیم های سریع یا روزه
• انجام ورزش های شدید
• پرخوری و مجبور کردن خود به استفراغ کردن برای دفع کالری های دریافتی که می تواند شامل استفاده از ملین ها، انما(تنقیه)، مواد غذایی رژیمی و محصولات گیاهی شود.

علائم رفتاری و احساسی بی اشتهایی عصبی عبارت است از:

• سروکار داشتن با غذا، که در برخی مواقع شامل آشپزی برای دیگران و لب نزدن به آن می باشد.
• صرف نظر از خوردن غذا یا حذف وعده های غذایی به صورت مکرر
• انکار گرسنگی یا بهانه آوردن برای نخوردن غذا
• خوردن غذاهای سالم که معمولا کم چرب و کم کالری هستند.
• استفاده از غذاهای سخت و جامد و عدم رعایت آداب غذاخوردن مانند تُف کردن غذا بعد از جویدن آن به دلیل عدم تمایل به قورت دادن
• عدم تمایل به غذاخوردن در مکان های عمومی
• دروغ گفتن درباره میزان غذای دریافتی
• ترس مفرط از چاقی که می تواند شامل وزن کردن مکرر یا اندازه گیری قسمت های مختلف بدن شود.
• نگاه کردن مداوم در آینه برای چک کردن معایب خود
• ناراضی بودن از چاقی کل یا بخش هایی از بدن
• پوشاندن بدن با پوشیدن چندین لباس روی هم
• خشک و بی احساس بودن
• کناره گیری از حضور در اجتماع یا روابط اجتماعی
• زود رنجی
• بیخوابی
• کاهش میل جنسی

?بیشتر بخوانید: با رژیم شوک سه روزه بیش تر آشنا شوید.

علل بی اشتهایی عصبی چیست؟

بی اشتهایی عصبی هیچ علت دقیق و مشخصی ندارد اما چندین عامل می توانند در آن تاثیرگذار باشند.

1. برخی افراد به دلایل ژنتیکی مستعد ابتلا به بی اشتهایی عصبی هستند مانند ایده آلیست ها و یا افرادی که گرایش های وسواسی_اجباری دارند. این ویژگی های شخصیتی باعث تلاش بیشتر این افراد می شود زیرا آنها فکر می کنند که تلاش هایشان هرگز کافی نبوده و هر روز بر رسیدن به ایده آل ها و اهداف کمال گرانه ی خود متمرکز می شوند.
2. همان طور که قبل تر نیز اشاره شد، جامعه می تواند نقش مهمی در ابتلای فرد به این اختلال داشته باشد. زنان موفق، جذاب و ارزشمند معمولا با اندامی لاغر، ورزیده و زیبا به تصویر کشیده می شوند. در زنان جوان، بی اشتهایی عصبی در مرحله ی بلوغ آغاز می شود زیرا آنها در تلاشند تا خود، دنیای پیرامون و رابطه ی بدن با دنیای اطرافشان را درک کنند.

چگونه می توان از بی اشتهایی عصبی پیشگیری کرد؟

با وجودی که آگاهی دادن به مردم درباره مزایای داشتن تغذیه ی سالم به طور کلی مفید است، اما برای پیشگیری از اختلالات تغذیه ای و مشکلات این چنینی کمتر موثر است. روش های موثرتری وجود دارد که در آن به مردم این آگاهی داده شود که رسانه ها تمایل شدیدی به نشان دادن انسان های بسیار لاغر دارند از این جهت نباید خود را با سلبریتی ها مقایسه کنند.

همچنین کمک به درونی ساختن تصویر فرد از خود و رفتار های سالمی که در بیماران اختلال تغذیه ای، به صورت متناقض دیده می شود، می تواند در پیشگیری از اختلال بی اشتهایی عصبی مفید باشد. همچنین می توان گفت که استرس و بی اشتهایی عصبی با هم ارتباط مستقیمی دارند.

👈بیش تر بخوانید:استپ وزن چیست؟

عوارض بی اشتهایی عصبی

افرادی که به این بیماری مبتلا می شوند با مشکلات زیادی روبه رو می شوند. ابتلا به این بیماری در موارد حاد حتی ممکن است موجب مرگ شود. از دیگر عوارض آن به موارد زیر می توان اشاره کرد.

• کم خونی
• اختلالات قلبی
• افزایش پوکی استخوان
• کاهش عضلات
• اختلال در دستگاه گوارش مانند یبوست و حالت تهوع
• اختلالات کلیوی

از عوارض روحی این بیماری نیز می توان موارد زیر را نام برد.

• افسردگی، استرس و تغییر در خلق و خو
• استعمال مواد مخدر و مصرف الکل
• خودکشی و یا آسیب رساندن به خود

راههای درمان بی اشتهایی عصبی

در صورتی که بتوانید این اختلال را در مراحل اولیه ی آن تشخیص دهید و برای درمان آماده باشید، بهترین راه پیدا کردن برنامه ای است که همه ی ابزار مورد نیاز برای بهبودی تان را در برگیرد. این ابزار شامل درمان های شدید، اطلاعات تغذیه ای ومراقبت های پزشکی می باشد. در ادامه با درمان قطعی بی اشتهایی عصبی بیش تر آشنا می شوید.

با این حال، اگر احساس می کنید که زندگی تان در خطر است، بستری شدن در بیمارستان برای درمان مشکلات قلبی، بی آبی شدید بدن و مشکلات دیگر الزامی است. در این مدت تحت مراقبت های پزشکی هستید و علائم حیاتی و شرایط جسمی تان کنترل می شود و درمان های دیگری نیز برای بهبود شرایط تان اعمال می شود. در موارد جدی تر،  ممکن است نیاز باشد تا از طریق لوله ی تغذیه ای که از بینی به معده وارد می کنند، به بیمار غذا داده شود.

از آنجایی که این اختلال عصبی و روانی بوده، در طول درمان از هیچ داروی بی اشتهایی عصبی استفاده نمی شود. به جای آن، استفاده از رژیم غذایی صحیح و مشاوره های مکرر برای بهبود و درمان بیمار الزامی است. اما در برخی موارد دیده شده است که تجویز قرص برای بی اشتهایی عصبی می تواند موثر باشد.

درک این مسئله که اختلالات این چنینی، یک شبه درمان نمی شوند بسیار اهمیت دارد. هر قدمی که در این مسیر برداشته می شود، پیروزی کوچکی است که در نهایت شما را به سمت بهبودی کامل می برد؛ پس صبور باشید.

در این مسیر، از یک متخصص تغذیه، یک مشاور و برنامه های هدف گذاری کمک بگیرید. لیستی از اقداماتی که برای بازگرداندن بدن و ذهنتان به حالت عادی نیاز است، تهیه کنید.

برنامه غذایی سالمی تنظیم کنید تا به وزن متوسط خود بازگردید و سعی کنید رابطه بهتری با غذاها برقرار کنید.

همزمان با درمان های جسمی بهتر است از درمان های روانشناختی برای ادامه ی روند درمان و موفقیت آن کمک بگیرید. می توانید در این راه به روانشناس مراجعه کنید تا بتوانید مشکلاتتان را با وی در میان گذاشته و حمایت شوید. سعی کنید بیشتر به فعالیت هایی بپردازید که به شما احساس شادی یا مفید بودن می دهند.

بی اشتهایی عصبی انتخاب یک روش برای زندگی نیست بلکه یک بیماری است که آرام آرام قابلیت های فیزیکی و ذهنی تان را مختل می کند. رفتار های خود را زیر نظر بگیرید و آنها را بدون بهانه بپذیرید. به خودتان اجازه ی بروز احساساتی که قبلا از آن شرم داشتید، بدهید. تا زمانی که از تاریکی بیرون نیایید، نوری ظاهر نمی شود. زندگی سالم در انتظارتان است و تنها برداشتن یک قدم برای شروع کافی است.

یکی دیگر از راه ها، درمان بی اشتهایی عصبی در طب سنتی است. طب سنتی امروزه پیشرفت های بسیاری کرده است که می توان از آن ها کمک گرفت. یکی دیگر از دستاوردهای طب سنتی درمان بی اشتهایی عصبی در نوجوان است.

درمان قطعی بی  اشتهایی عصبی

بی اشتهایی عصبی، اختلالی پیچیده و چالش برانگیز است که درمان آن به یک رویکرد جامع و چندجانبه نیاز دارد. در حالی که هیچ “درمان قطعی” واحدی برای این اختلال وجود ندارد، ترکیبی از روش های درمانی می تواند به بهبودی قابل توجه و بازگشت به زندگی سالم کمک کند.

بستری شدن در بیمارستان

در موارد شدید بی اشتهایی عصبی که سلامتی بیمار در معرض خطر فوری باشد، ممکن است بستری شدن در بیمارستان ضروری باشد. این امر می تواند به منظور نظارت بر علائم حیاتی، ارائه تغذیه داخل وریدی، درمان اختلالات الکترولیتی و ارائه حمایت روانشناختی انجام شود.

استفاده از انواع داروها

قرص برای درمان بی اشتهایی عصبی می تواند بخش مهمی از برنامه درمانی بی اشتهایی عصبی باشد. داروهای مختلفی برای کمک به بهبود علائم و ارتقای سلامت روان بیمار تجویز می شوند.

تغییر سبک زندگی

تغییرات در سبک زندگی نقشی اساسی در بهبودی از بی اشتهایی عصبی دارند. این تغییرات شامل:

• اصلاح عادات غذایی: با کمک یک متخصص تغذیه، بیمار باید الگوی غذایی سالم و متعادلی را برای خود ایجاد کند که نیازهای بدن او را تامین کند.
• فعالیت بدنی منظم: ورزش می تواند به بهبود سلامت جسمی و روانی، افزایش عزت نفس و کاهش اضطراب کمک کند.
• مدیریت استرس: یادگیری تکنیک های مدیریت استرس مانند مدیتیشن، یوگا یا تنفس عمیق می تواند به کاهش اضطراب و بهبود سلامت روان بیمار کمک کند.
• حمایت اجتماعی: حمایت خانواده و دوستان می تواند نقش مهمی در بهبودی بیمار داشته باشد.

طب سنتی

برخی از افراد از روش های طب سنتی مانند طب سوزنی، گیاهان دارویی یا مدیتیشن برای کمک به درمان بی اشتهایی عصبی استفاده می کنند.

در حالی که تحقیقات علمی در مورد اثربخشی این روش ها محدود است، برخی از افراد گزارش می دهند که این روش ها به آنها در مدیریت علائم و بهبود کیفیت زندگیشان کمک می کند.

👈بیش تر بخوانید: چاقی و بیماری های مرتبط با آن

راه های تشخیص بی ‌اشتهایی عصبی

افراد زیادی به دنبال راه های تشخیص بی اشتهایی عصبی و یا کم اشتهایی هستند. برخی از موارد در تشخیص بیماری بی ‌اشتهایی عصبی می تواند کمک کننده باشد.

• شاخص توده بدنی و یا BMI
• آزمایش‌های پروتئین و خون
• آزمون‌های روانشناختی

?بیشتر بخوانید: رژیم کتوژنیک چگونه باعث کاهش وزن می شود؟

بی اشتهایی عصبی در کودکان

بی اشتهایی عصبی، اختلالی تغذیه ای است که با ترس شدید از افزایش وزن و تصور غلط از بدن خود همراه است. این اختلال در کودکان نیز می تواند رخ دهد و پیامدهای مخربی بر سلامت جسمی و روانی آنها داشته باشد. درمان بی اشتهایی عصبی کودکان به طور معمول شامل ترکیبی از درمان فردی، خانوادگی و گروهی، همراه با مداخلات تغذیه ای است. در موارد شدید، ممکن است بستری در بیمارستان نیز لازم باشد.

خانواده نقش مهمی در درمان بی اشتهایی عصبی در کودکان دارند. آنها می توانند با حمایت عاطفی، تشویق به رفتارهای سالم و ایجاد یک محیط خانوادگی مثبت به بهبودی کودک کمک کنند. با تشخیص و درمان زودهنگام، اکثر کودکان مبتلا به بی اشتهایی عصبی می توانند به طور کامل بهبود یابند و زندگی سالم و پرباری داشته باشند.

بهترین دارو برای درمان بی اشتهایی عصبی

بهترین داروی درمان بی اشتهایی عصبی به عوامل متعددی از جمله سن، سابقه پزشکی و شدت علائم بیمار بستگی دارد. معمولاً دارو درمانی به تنهایی کافی نیست و در کنار سایر روش های درمانی مانند روان درمانی، مشاوره تغذیه و مداخلات حمایتی خانوادگی به کار می رود.

داروهایی که ممکن است در درمان بی اشتهایی عصبی استفاده شوند عبارتند از:

• داروهای ضد افسردگی: برای بهبود خلق و خو و کاهش اضطراب و افسردگی
• داروهای ضد اضطراب: برای کاهش علائم اضطراب
• داروهای تثبیت کننده خلق و خو: برای تنظیم نوسانات خلقی
• مکمل های غذایی: برای جبران کمبودهای تغذیه ای

انتخاب و تجویز دارو باید توسط پزشک متخصص و با در نظر گرفتن شرایط  منحصر بفرد بیمار انجام شود.

نتیجه گیری

بی اشتهایی عصبی، اختلالی بغرنج و پیچیده در تار و پود وجود انسان است که تار و پود جسم و روان را در هم می تنند و رنج و عذاب را به ارمغان می آورد. این اختلال، تنها به مثابه لاغری مفرط و امتناع از غذا خوردن نیست، بلکه ریشه در اعماق ذهن و روان فرد دارد و تصویری مخدوش از بدن و ترس بیمارگونه از افزایش وزن را به نمایش می گذارد.

به یاد داشته باشیم که درمان بی اشتهایی عصبی، سفری تدریجی و نیازمند تلاش و پشتکار است. در این مسیر، فراز و نشیب هایی وجود خواهد داشت، اما با اتکا به اراده، عشق و حمایت اطرافیان، می توان بر تاریکی غلبه کرد و به سوی روشنایی گام برداشت.

در نهایت، رهایی از چنگال بی اشتهایی عصبی، به مثابه تولد دوباره است. این رهایی، نویدبخش زندگی سالم، شاداب و سرشار از امید به آینده ای روشن خواهد بود.