درمان چاقی مفرط با جراحی لاپاراسکوپی

درمان چاقی با جراحی لاپاراسکوپی، معمولا برای افرادی توصیه می شود که اضافه وزن شدید داشته باشند. در جراحی لاپاراسکوپی از یک تلسکوپ مخصوص (لاپاراسکوپ) استفاده می شود که به وسیله ی آن می توان معده را از طریق یک برش کوچک در شکم مشاهده کرد. در مجله دکتر عبدو همراه ما باشید.

✍جدول دسترسی به عناوین مهم این مطلب

• چاقی مفرط یعنی چه؟
• دلایل چاقی مفرط
• روش های درمان چاقی مفرط
• درمان دارویی
• درمان به وسیله جراحی
• مزایای جراحی لاپاراسکوپی چیست؟
• جراحی لاپاراسکوپی چگونه انجام می شود؟
• روز جراحی چه اتفاقاتی می افتد؟
• نتایج قابل انتظار بعد از جراحی لاپاراسکوپی
• تاثیر جراحی بر بیماری های مرتبط با چاقی

چاقی مفرط یعنی چه؟

چاقی مفرط یعنی وزن یک فرد حداقل ۱۰۰ پوند یا ۴۵.۵ کیلوگرم از وزن ایده آل خود بیشتر باشد. (این تعریف طبق جداول قد و وزن شرکت بیمه عمر متروپولیتن بدست آمده است). حدود ۳-۵ درصد از بزرگسالان در ایالات متحده به چاقی مفرط مبتلا هستند. این مشکل با بیماری های خطرناکی مثل فشار خون، دیابت، بیمارهای عروقی و … مرتبط است.

یکی از دقیق ترین معیار ها برای سنجش چاقی، استفاده از مقیاس شاخص توده بدنی BMI است. در واقع BMI مرجعی برای نشان دادن حجم بدن است که بدین صورت محاسبه می شود:

BMI کمتر از ۱۸٫۵ = کمبود وزن

BMI بین ۱۸٫۵ تا ۲۴٫۹ = طبیعی

BMI بین ۲۵ تا ۲۹٫۹ = اضافه وزن

BMI برابر ۳۰ و بیشتر = چاق

روش های درمانی متعددی برای این رفع این مشکل استفاده می شود که عبارتند از : رژیم های غذایی کم کالری، دارو، تغییرات رفتاری و ورزش درمانی.

با این حال، تنها درمانی که برای چاقی مفرط خیلی موثر بوده و کاملا ثابت شده است روش جراحی است.

دلایل چاقی مفرط

دلایل چاقی مفرط به سختی قابل تشخیص است. احتمالا عوامل زیادی در ایجاد این مشکل نقش دارد. در یک فرد چاق، نقطه ی تنظیم ذخیره ی انرژی، بسیار بالاست. تغییراتی که در این نقطه ی تنظیم به وجود آمده است ممکن است ناشی از مصرف بیش از حد کالری، سوخت و ساز کم با مصرف انرژی کم و یا هر دو مورد باشد. علاوه بر این، تحقیقات علمی نشان داده است که چاقی مفرط ممکن است زمینه ی ارثی نیز داشته باشد.

علت چاقی مفرط به احتمال زیاد ترکیبی از عوامل ژنتیکی، روانی، محیطی، اجتماعی و اثرات فرهنگی است که متقابلا ناشی اختلالات پیچیده ای در تنظیم اشتها و سوخت و ساز انرژی است. این طور که به نظر می رسد چاقی مفرط فقط به خاطر عدم کنترل شخصی بیمار ایجاد نمی شود و معمولا عوامل دیگری نیز دخیل هستند.

روش های درمان چاقی مفرط

درمان دارویی

در سال ۱۹۹۱، موسسه ی ملی بهداشت اعلام کرد که برای درمان چاقی مفرط هیچ کدام از روش های غیر جراحی در دراز مدت کارآمد نیست، بجز در موارد خیلی نادر. علاوه بر این مشاهدات نشان داده است همه افرادی که با روش های غیر جراحی اقدام به درمان چاقی مفرط کرده اند، در طول مدت ۵ دوباره وزن از دست داده ی خود را سال به دست آورده اند. اگر چه داروهای با نسخه و بدون نسخه ی زیادی وجود دارند که برای درمان چاقی مفرط استفاده می شوند اما به نظر نمی رسد که هیچ کدام از آنها اثر طولانی مدت داشته باشند چون با قطع مصرف این داروها، وزن از دست رفته دوباره بر می گردد. در بعضی موارد نیز می توان با تغییرات رفتاری (رژیم غذایی کم کالری و فعالیت های فیزیکی) مقداری از وزن اضافه را کاهش داد. در این روش ها نیز می توان هفته ای از نیم کیلو تا یک کیلو کاهش وزن داشت اما امکان دارد همه ی وزن از دست رفته بعد از ۵ سال دوباره بر گردد.

درمان به وسیله جراحی

در طول ۴۰-۵۰ سال گذشته جراحی های متعددی برای کاهش وزن طراحی شده است. عمل هایی که اکثر جراحان با آنها آشنایی دارند عبارتند از:

حلقه ی معده (قابل تنظیم و غیر قابل تنظیم)

گذاشتن حلقه ی معده عبارتست از بستن یک کمربند نیم اینچی (تقریبا ۱.۳ سانتی متر) دور قسمت بالایی معده که با اینکار یک کیسه ی کوچک و یک مجرای ورودی ثابت به سمت معده ی پایینی ایجاد می شود. اگر از حلقه ی قابل تنظیم استفاده شود، داخل آن با محلول نمک استریل پر می شود. وقتی محلول اضافه می شود، مجاری ورودی کوچک تر شده و باعث می شود که غذا سخت تر از کیسه کوچک معده پایین برود.

اسلیو معده

در روش اسلیو معده، قسمتی از معده توسط جراح جدا شده و از بدن خارج می شود. در این صورت قسمت باقی مانده ی معده شبیه یک لوله خواهد شد. این معده ی کوچک جدید نمی تواند غذای زیادی را در خود نگه دارد علاوه بر این باعث می شود که هورمون مربوط به اشتها کمتر تولید شود و شما تمایل کمتری به غذا خوردن داشته باشید. جراحی اسلیو معده عملکرد جذب کالری و مواد مغذی را در روده تحت تاثیر قرار نمی دهد.

اسلیو معده همراه با سوئیچ عثنی عشر

این جراحی نیز همانند جراحی اسلیو معده با حذف قسمت بزرگی از معده همراه است. دریچه ای که غذا را به سمت روده ی کوچک هدایت می کند همراه با قسمت اول روده ی کوچک کنار گذاشته می شود.

سپس جراح قسمت میانی روده را می بندد و بخش انتهایی را مستقیما به ابتدای روده ی کوچک وصل می کند. این کار سوئیج عثنی عشر نامیده می شود.

قسمت جدا شده ی روده از بدن خارج نمی شود. در عوض آن را به انتهای روده وصل می کنند. اینکار باعث می شود که صفرا و شیره ی لوزالعمده در این قسمت از روده جریان پیدا کند. این کار جراحی انحراف صفرا و لوزالمعده نامیده می شود.

هدف این جراحی این است که غذا قسمت زیادی از روده ی کوچک را کنار بگذارد و در نتیجه کالری و مواد مغذی کمتری جذب شود. در این عمل جراحی، هم سایز معده کوچک می شود هم کالری کمتری جذب می شود.

مزایای جراحی لاپاراسکوپی چیست؟

• کاهش درد پس از عمل
• کمتر بستری شدن در بیمارستان
• زخم کمتر
• بازگشت سریع به فعالیت های روزمره
• بهبود زیبایی

جراحی لاپاراسکوپی چگونه انجام می شود؟

در جراحی لاپاراسکوپی، جراح برش های کوچکی به اندازه ۱.۲ تا ۱.۴ اینچ (تقریبا ۳ تا ۳.۵ سانتی متر) روی شکم ایجاد می کند تا بتواند تروکار ها (لوله های باریک) را وارد شکم کند و از طریق آن به داخل شکم دسترسی پیدا کند. لاپاراسکوپ که به یک دوربین کوچک متصل است از طریق یک تروکار کوچک وارد بدن می شود. این دوربین کوچک از معده و سایر ارگان های بدن فیلم برداری می کند و تصویر آن بر روی مانیتور هایی نمایش داده می شود تا جراحی دید بهتری از وضعیت داخلی بدن داشته باشد. برای انجام  این جراحی معمولا ۴-۶ برش ایجاد می شود و تروکار ها در محل برش قرار داده می شوند تا جراح بتواند از طریق آن ها با استفاده از ابزارهای خاصی جراحی را انجام دهد.

روز جراحی چه اتفاقاتی می افتد؟

• شما در صبح روز جراحی به بیمارستان می روید.
• قبل از جراحی باید لباس مخصوص بیمارستان را بپوشید و برای جراحی آماده شوید.
• یکی از اعضای کادر پزشکی به شما داروی بیهوشی تزریق می کند تا در طول جراحی کاملا آرام باشید.
• اغلب داروهای پیش از عمل ضروری هستند.
• شما متخصص بیهوشی را ملاقات می کنید و در مورد اثر داروی بیهوشی با او صحبت می کنید
• شما تحت بیهوشی عمومی جراحی می شوید یعنی در طول جراحی کاملا خواب هستید. اثر این نوع بیهوشی معمولا تا چند ساعت دوام دارد.
• بعد از جراحی شما به اتاق ریکاوری برده می شوید تا به طور کامل به هوش بیایید. پس از اینکه به هوش آمدید به اتاق خودتان برده می شوید.
• بیشتر بیماران یک شب در بیمارستان بستری می شوند اما ممکن است برای بهبود کامل بیشتر از یک شب نیاز باشد.

نتایج قابل انتظار بعد از جراحی لاپاراسکوپی

کاهش وزن

بیشتر افرادی که لاپاراسکوپی انجام داده اند گزارش کرده اند که بعد از یک سال حداقل ۵۰% از وزن اضافه ی خود را از دست داده اند. فرآیند کاهش وزن برای همه ی انواع جراحی های چاقی، حدودا ۱۸-۲۴ ماه ادامه دارد. ممکن است بعد از ۲-۵ سال کمی افزایش وزن داشته باشید که کاملا طبیعی است.

تاثیر جراحی بر بیماری های مرتبط با چاقی

بعد از جراحی چاقی و کاهش وزن، بیماری های مرتبط با چاقی مانند آپنه ی خواب، دیابت، فشار خون و کلسترول بالا بهبود می یابد. بعضی از بیماران گزارش کرده اند که پس از جراحی چاقی، وضعیت روحی و خلق و خوی آنها نیز بهبود یافته است.

سوالات پرتکرار

در چه صورت امکان عمل جراحی لاپاراسکوپی وجود ندارد؟

عواملي كه ممكن است احتمال انتخاب يا تبديل شدن به روش «باز» را افزايش دهند. ممكن است سابقه جراحي از قبل شكم را داشته باشد كه سبب ضخيم شدن مخاط زخم، ناتواني در تصحيح اندام يا مشكلات خونريزي در طول عمل مي شود.

چگونه خود را برای عمل لاپاراسکوپی آماده کنیم؟

حساسیت های دارویی، مشکلات خونریزی، صورت استفاده از هرنوع داروی رقیق کننده خون مانند آسپرین و یا بارداری به پزشک خود اطلاع دهید.